” Als één van de hulpverleners die voor je ouders komt nu eens 1x zou vragen: “Maar hoe is het met jou?” “
Onzichtbaar in Onze Samenleving
Elke dag dragen jonge mantelzorgers een zware last, vaak zonder dat iemand het ziet. Stichting Vanzelfsprekend!? brengt verandering.
Hoe bereik je jonge mantelzorgers die niet eens weten dat ze mantelzorger zijn? En wanneer ben je dan eigenlijk een jonge mantelzorger? Veel jongeren nemen – vaak onbewust – allerlei zorgtaken op zich. Soms in fysieke vorm, zoals bijvoorbeeld in het huishouden, en soms mentaal, door je zorgen te maken over de toekomst, of over je broertje of zusje. Als jonge mantelzorger heb je meer taken en verantwoordelijkheden dan eigenlijk vanzelfsprekend is. Je zet jezelf op de tweede plek. Maar wie vangt jouw zorg op? Dit is waar Vanzelfsprekend!? een verschil maakt.
Wanneer ben je een jonge mantelzorger?
Lisa (16) zorgt elke dag voor haar moeder met MS. Terwijl haar leeftijdsgenoten zorgeloos spelen, zetten jongeren zoals Lisa zichzelf op de tweede plek. Stichting Vanzelfsprekend!? biedt hen de broodnodige erkenning en steun.
Het besef dat je een jonge mantelzorger bent, kan lang duren. Je weet immers niet beter, de situatie overkomt en raakt je. En waar deze mantelzorgers zelf niet beter weten, heeft de omgeving vaak geen idee wat er gebeurd en wat de belasting is.
Natuurlijk zie je wat er om je heen gebeurd, hoe andere jongeren niet voor familie hoeven te zorgen, of zich zorgen maken over hoe het thuis gaat. Je voelt dat je situatie anders is maar krijgt dat niet echt uitgelegd.
Jonge mantelzorgers vertellen hoe er hulp komt voor ouders of broertje/zusje, maar hoe er geen aandacht is voor jonge mantelzorgers. Dit omdat het als vanzelfsprekend gezien wordt. Zelf weet je ook niet beter. “Als je 8 bent denk je gewoon dat het normaal is en je blijft in je overlevingsmodus. Je dendert maar door.”
Vanzelfsprekend!? werkt daarom hard aan bewustwording. Veel jongeren realiseren zich pas later dat hun situatie niet normaal is. Wanneer je zorg draagt voor een zieke ouder bijvoorbeeld, of voor een broertje of zusje. Vaak hebben deze jongeren iemand nodig die eindelijk zegt: “Hey, wat er bij jou thuis gebeurt, dat is niet vanzelfsprekend,” – iemand die je ziet. Dit kan een wereld van verschil maken. De stichting streeft ernaar dat zorgverleners en docenten deze jongeren herkennen en erkennen.
Er is nu meer begrip voor de noodzaak in de ondersteuning in de maatschappij. Herkenning en erkenning van de rol van Vanzelfsprekend!? in de samenleving is cruciaal. Het bestaande zorgsysteem moet zich bewust worden van de jonge mantelzorgers in hun omgeving en hen actief wijzen op de ondersteuning die Vanzelfsprekend!? biedt.
Persoonlijke note van de auteur
Als geen ander besef ik me hoe belangrijk het is om een organisatie te hebben die zorg draagt voor jonge mantelzorgers. Eén op de vier kinderen is jonge mantelzorger. Ik herhaal, één op de vier. En veel mensen beseffen misschien niet wat het inhoudt om jonge mantelzorger te zijn. Het maakt je volwassener voor je leeftijd. Je zorgen maken wordt onderdeel van je dagelijkse gedachten. Zomaar kind zijn, dat zit er soms even niet in.
Ik had graag gewild dat twintig jaar geleden een organisatie als Vanzelfsprekend!? al bestond. Als kind snap je heel veel dingen – zoals mama die verdrietig is en graag getroost wordt, en een broertje die vanalles uitspookt, maar mama let niet op, dus hou jij wel een oogje in het zeil. En tegelijkertijd snap je veel dingen niet, waarom komt papa niet meer thuis, en waarom kan mama niet onthouden dat ze ons van school moet halen? En wat moet je antwoorden als vriendinnetjes vragen waarom ze niet bij jou thuis kunnen spelen?
Als kind kom je er snel achter dat wat er bij jou thuis gebeurd lang niet altijd vanzelfsprekend is. Maar het is nou eenmaal wat het is, toch? Maar als niemand jouw situatie ziet en er geen organisatie als Vanzelfsprekend!? is, dan wordt je wereldje snel erg klein. Het voelt alsof je er alleen voor staat.
Oprichting en Missie
In 2015 besloot Bart van Velzen, geïnspireerd door zijn persoonlijke ervaringen en netwerk, een initiatief te starten voor jonge mantelzorgers (JMZ). Dit leidde tot de oprichting van Stichting Vanzelfsprekend!? in 2016. Het doel was duidelijk: jonge mantelzorgers bereiken, ondersteunen en hun specifieke behoeften onder de aandacht brengen. Het begon met georganiseerde avonden thuis en er werd uitgebreid onderzoek naar wat jonge mantelzorgers écht nodig hebben.
Inmiddels heeft Stichting Vanzelfsprekend!? een community van ongeveer 100 tot 150 jonge mantelzorgers, waarvan er zo’n 40 regelmatig deelnemen aan de activiteiten. Gemiddeld komen er 15 tot 20 jongeren naar een bijeenkomst en verwelkomen ze elk jaar zo’n 30 nieuwe mantelzorgers. Veel jongeren realiseren zich echter niet dat ze mantelzorger zijn. Daarom werkt de stichting hard aan bewustwording en erkenning, zoals bijvoorbeeld op scholen.
Verbluffende cijfers
- Slechts 9% van de jonge mantelzorgers beschouwt zichzelf als mantelzorger.
Ruim een kwart van de jongeren, ongeveer 500.000, geeft hulp aan een naaste met gezondheidsproblemen. - Ongeveer 10% van alle jongeren biedt intensieve hulp, wat neerkomt op ongeveer 200.000 jongeren.
- 72% van de jonge mantelzorgers combineert hun zorgtaken met het volgen van een opleiding, 75% combineert hun zorgtaken met betaald werk. Een meerderheid van de mantelzorgers combineert het met beide. Dit vaak zonder dat hun omgeving dit weet.
- 70% van de jongeren helpt omdat ze willen dat de persoon die ze helpen zo goed mogelijk verzorgd wordt, 22% helpt omdat de hulpbehoevende het liefst door hen geholpen wil worden, en 7% omdat er niemand anders beschikbaar is.
- Eén op de vier jongeren die hulp geven, besteedt minstens maandelijks onvoldoende tijd aan schoolwerk.
Waarom Vanzelfsprekend!?
Jonge mantelzorgers vertellen ons dat Vanzelfsprekend!? een van de weinige plekken is waar ze zich serieus genomen voelen. Dat is anders dan bijvoorbeeld op school: “dan ontdekte ze op school over mijn broertje, en gingen ze er grappen over maken. En dan reageerde ik – eerlijk – ook niet altijd even handig. Het kon me gewoon allemaal niet meer schelen.” En: “natuurlijk heb je ook gesprekken over je school, maar dan gaat het over je slechte cijfers en je reactie, niet over wat de oorzaak is, wat er echt aan de hand is.”
De vrijwilligers bij de stichting zijn vaak zelf (oud-)mantelzorgers en begrijpen als geen ander de situatie. Wij spraken met Ella, Renske en Sjoerd, experts op het gebied van jonge mantelzorgers. Zij zorgen er samen met andere vrijwilligers voor dat er altijd iemand aanwezig is die de doelgroep begrijpt en kan ondersteunen. Dit maakt Vanzelfsprekend!? een unieke plek waar jonge mantelzorgers zich serieus genomen voelen.
Er worden uiteenlopende activiteiten georganiseerd, van serieuze skills avonden tot ontspannende chillavonden. Zo kunnen jongeren bijvoorbeeld trampolinespringen om even alle energie kwijt te raken, of deelnemen aan skills avonden waar ze praktische vaardigheden leren en erkenning vinden voor hun situatie. De activiteiten bieden een broodnodige uitlaatklep die thuis of met vrienden soms moeilijk te vinden is.
Een belangrijke voorziening is de huiskamer, een veilige plek waar jonge mantelzorgers even kunnen ontsnappen aan hun dagelijkse zorgen. Hier kunnen ze gamen, een kopje thee drinken of simpelweg een luisterend oor vinden.
Ook worden er soms meerdaagse activiteiten georganiseerd. Dit geeft altijd enorme uitdagingen, want jongeren zijn helemaal niet gewend dat ze zomaar even langer weg kunnen blijven: wie zorgt er dan voor… hoe kom ik snel thuis? En als het wel lukt, dan laat je de thuissituatie nog niet zomaar los. Maar juist op deze weekenden snappen jongeren om je heen dit ook. Zij ervaren hetzelfde. Tijdens dit jaarlijkse kamp, even weg van de dagelijkse zorgen, zie je jongeren opbloeien en hun lasten delen. Een nachtje weg betekent zoveel meer dan ontspanning; het geeft ze een gevoel van normaal zijn.
Vrijwilligers nodig
Stichting Vanzelfsprekend!? biedt jonge mantelzorgers een broodnodige steun in een vaak onzichtbare en onderschatte rol. Door bewustwording, erkenning en praktische ondersteuning helpt de stichting deze jongeren om hun zware taak te dragen en biedt ze momenten van ontspanning en verbinding. Want hoewel het vanzelfsprekend lijkt, is mantelzorg dat zeker niet.
Op het moment draait de stichting op een team van vier personen, aangevuld met vrijwilligers die zelf ook mantelzorger zijn. Hierdoor valt er soms iemand uit. De stichting organiseert ook gastlessen en verspreidt hun podcast om bewustwording te vergroten. Meer weten? Luister dan eens naar de podcast!
Ben jij of ken jij een jonge mantelzorger? Neem contact op met Vanzelfsprekend!? en ontdek wat zij voor jou kunnen betekenen. Jouw situatie heeft impact op jou, en dat verdient aandacht.
Vanzelfsprekend!?: Website | Facebook | LinkedIn | YouTube | Instagram | Podcast
Fotocredits: Vanzelfsprekend!?
Tip: Geef eens een Den Bosch Cadeaukaart weg!
Een lokale cadeaukaart waarmee je Bossche ondernemers steunt. Te besteden bij horeca, delicatessezaken, winkels en activiteiten in Den Bosch.
Meer Den Bosch CIty in je mail
Lees meer artikelen via Ontdek Den Bosch
Volg Den Bosch City via social media en blijf op de hoogte van al het moois uit de stad en haar inwoners!
Instagram | Pinterest | LinkedIn | Facebook | TikTok
Promoten via Den Bosch City? Bekijk snel de mogelijkheden of stuur ons vrijblijvend een mailtje via [email protected].
