Sint-Janskathedraal, De parel van Den Bosch
Je spot ‘m vanaf de snelwegen rondom Den Bosch en velen Bosschenaren steken hier veelvoudig een kaarsje aan: de Sint-Janskathedraal. Prompt gelegen aan de Parade, is deze kathedraal misschien wel de meest bekende trekpleister van Den Bosch. En ook één van de meest oude. De Sint-Janskathedraal, oftewel de Sint-Jan, kent een rijke geschiedenis met zeer roerige tijden. Maar bijzonder is ‘ie. En blijft ‘ie. Je leest een korte versie van de lang vervlogen historie in deze blog.
De Kathedrale Basiliek Sint Jan Evangelist is toegewijd aan de apostel Johannes: de Sint-Janskathedraal of in het kort dus de Sint-Jan.
De geschiedenis van de bouw gaat way back
In 1185, bijna 850 jaar geleden, stichtte Hertog Hendrik van Brabant de stad Den Bosch. En wat zijn wij die man dankbaar, toch? Den Bosch werd bovenop een zandopeenhoping gebouwd als vestingstad. Hendrik, destijds slechts 26 jaar, noemde zijn stad Des Hertogen Bosch, ’s-Hertogenbosch – het bos van de hertog. Het centrum van de stad reikte destijds zo ver als de grootte van de Markt. De stad groeide, waar rond 1220 een bakstenen Romaanse kerk werd gebouwd buiten de stadsmuren. De Sint-Jan.
In ongeveer het jaar 1318 werden de stadsmuren verlegd, waarmee de Sint-Jan binnen de ommuring kwam te liggen. Maar hier was het gebied veel lager gelegen, waardoor de Sint-Jan moest worden opgehoogd. Dit werd gedaan met zand. Bijzonder is dat deze ophoging nog steeds te zien is al je de Sint-Jan binnentreedt. In de entree bewonder je de eeuwenoude bogen die erg laag gelegen zijn en vroeger de ramen waren.
Hierna volgen vele, vele jaren waar er werd gebouwd aan de Sint-Jan. De oorspronkelijke parochiekerk maakte eveneens veel veranderingen mee, waarna het nog een kapittelkerk werd en uiteindelijk verheven tot kathedraal van de bisdom ’s-Hertogenbosch. Eigenlijk is de gotische Sint-Jan zoals we ‘m nu kennen, in fases over de Romaanse kerk heen gebouwd. De delen van de Romaanse kerk zijn allemaal afgebroken, met uitzondering van de toren. We spreken dan inmiddels over het jaar 1530.
Hervormde diensten in de kathedraal
Van origine was de Sint-Jan een gebedsplaats voor rooms-katholieke christenen. Tot aan het jaar 1629, waarin Frederik Hendrik van Oranje tijdens het Beleg van ’s-Hertogenbosch de stad veroverde. De Sint-Jan hield de eerste hervormde dienst, waar Frederik Hendrik zelf met andere grote namen aanwezig was. De Sint-Jan was heus niet de enige kerk welke in bezit werd genomen door protestanten. Bij alle kerken werden de katholieke diensten verboden.
Het was uiteindelijk Napoleon Bonaparte die de Sint-Jan “teruggaf” aan de katholieken. Tijdens zijn bezoek in 1810 ontving hij Bossche katholieken waardoor hij inzag dat de meerderheid van de Bosschenaren katholiek bleek te zijn. Hij sprak (in het Frans) de volgende woorden uit: “U zult de grote kerk hebben en ook een bisschop”. In 1816 werd het bisdom ’s-Hertogenbosch opnieuw opgericht en was de teruggave bevestigd door het Koninklijk Besluit onder Willem II. Het bisdom is tegenwoordig de grootste van ons hele land.
Brand in de toren
De originele Sint-Jan kende een majestueuze Vieringtoren – een toren in het midden waar de middenbeuk van de kerk kruist met de transept. De 85 meter hoge houten toren, was langer dan de toren die wij nu kennen van de Sint Jan. Door een blikseminslag in 1584, woedde er brand in de toren en stortte deze in. De ravage was groots. Twee orgels gingen verloren en de romaanse toren raakte beschadigd. De romaanse toren kon hersteld worden en in plaats van een Vieringtoren, kwam er een koepel.
Eveneens heeft de Westertoren (de toren boven de ingang van de Sint Jan) te maken gehad met een brand. Zoals je waarschijnlijk al eens is opgevallen, is deze toren opgebouwd met bakstenen die nergens anders in het exterieur zijn gebruikt. Deze toren is 73 meter lang, waarin dagelijks de klokken worden geluid.
Bezoek de Sint-Janskathedraal
De Sint-Jan is dagelijks te bezoeken. Kring Vrienden van ‘s-Hertogenbosch organiseert waardevolle rondleidingen waar je veel meer over de bijzondere geschiedenis leert. Tot en met 31 oktober 2023 is het zelfs mogelijk om de Vieringstoren van de Sint-Jan te beklimmen. De zogeheten ‘Avontuurlijke Klim’ brengt een fascinerend uitzicht met zich mee. Een grote aanrader!
Sint-Janskathedraal: Torenstraat 16
Fotocredits: Den Bosch City
Hotspots, guides & winacties in je mail
Lees meer blogs over leuke hotspots via Beleef Den Bosch
Volg Den Bosch City via social media en blijf op de hoogte van al het moois uit de stad en haar inwoners!
Instagram | Pinterest | LinkedIn | Facebook | TikTok
Promoten via Den Bosch City? Bekijk snel de mogelijkheden of stuur ons vrijblijvend een mailtje via [email protected].
